- Yurt Dışı Röportajları
- Yazılar
Hollanda'da Kontrol Mühendisi Olarak Çalışmak
16 Mart 2022
Kocaeli Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümünden mezun olduktan sonra, bir süre Türkiye'de çalışan Gözde Hanım, ekonominin ve Türkiye gündeminin kötüleşmesinden dolayı Hollanda'da iş aramaya başladı. Hollanda'da iş bulmak ve Hollanda'da yaşamak hakkında Gözde Hanım ile yaptığımız röportajımızı umarız keyifle okursunuz 🥰
"En eğitimsiz görünen kişiler bile İngilizce biliyor. Genci, yaşlısı hatta para dilenen insanları bile..."
Merhaba, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
- Ben Gözde. 28 yaşındayım. Kocaeli Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümü mezunuyum. Şu anda Hollanda’da lojistik otomasyon ve robotik alanında kontrol mühendisi olarak çalışıyorum.
Yaşadığınız ülkeye ne zaman ve nasıl gittiniz acaba?
- Yaklaşık 10 ay kadar önce, iş bulup, expat olarak yerleştim Hollanda’ya. İnternet üzerinden iş başvurusu yaptım, kabul edilince de firma ‘Highly Skilled Migrant’ statüsünden ülkede oturum almamı sağladı, özeti bu şekilde.
"İş teklifini yazılı olarak online aldıktan sonraki aşama en kolayı..."
Aslında aynı firmanın Türkiye şubesinde çalışıyordum fakat bilen bilir, eğer firmalar ortak bir ekip halinde çalışmıyorsa yurtdışından yeni birini işe alır gibi değerlendirme yapılır. İsim vermeden örnek verecek olursam çok ünlü bir araba markasının Türkiye şubesinde çalışıyorsanız eğer, o markanın merkezi olan Almanya’ya geçmeniz öyle kolay olmaz. Tamamen dışarıdan bir aday gibi değerlendirilirsiniz. Hatta ve hatta Türkiye’de mühendis kalitesi azalmasın diye size almaya pek istekli dahi olmazlar. Mevcut çalışanlar mevcut konumlarında kalsın istenir.
Benimki de biraz öyle oldu. En basit haliyle, Linkedin üzerinden yabancı biri gibi başvuru yapmıştım. Bir teknik bir de yönetim ile gerçekleştirdiğim iki mülakat aşamam oldu, tamamen online. Sorular tamamen dışarıdan biri gibi soruldu. Sonrasında da müdürüm ile referans görüşmesi yapıldı. Sonrasında da iş teklifini aldım ve geldim. İş teklifini yazılı olarak online aldıktan sonraki aşama en kolayı çünkü her şeyi firma ayarlıyor. En zor kısım ise iş teklifini alana kadarki süreç.
Peki neden yurt dışında yaşamak istediniz?
- Bugün bunun cevabını vermek aslında kolay: ekonomik nedenler. Fakat gerçek neden bu değil. Ben doğma büyüme İstanbulluyum. İstanbul’u ve onun iç kültürünü çok seviyorum. Hayatımın tamamını başka bir ülkede yaşama fikri son 5 - 10 yıl içerisinde gelişen Türkiye gündemi ile şekillendi. Ekonomik problemler bunun somut bir sonucu sadece.
Bir de lise yıllarımdan beri bende hep bir ‘başka ülkede kısa süreliğine yaşama’ hayali vardı. Çok belirgin bir hayal değildi ama hani derler ya tek yönlü uçak bileti alıp gitmek diye... o hayale tutundum sanırım biraz da. Yani anlayacağınız bir yanda ülkenin mevcut durumu diğer yanda da lisedeyken aklıma düşen o tek yönlü uçak bileti hayali... biri acı bir gerçek biri ise tatlı bir hayal. İkisi de sonuç olarak beni Hollanda’ya getirdi.
Araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan şey ne oldu ve nasıl çözdünüz o sorunu?
- Yurt dışına yerleşmek için iki seçenek vardı aklımda hep: biri iş bulup expat olarak gitmek, diğeri de yüksek lisansa kabul alıp öğrenci olarak gitmek. Artan döviz nedeniyle ücretini karşılayabileceğim ve severek okuyabileceğim bir kaç bölüm vardı Almanya’da ve buraya gelmeden önce başvurmuştum. Fakat kabul alamamıştım. Aynı dönemde de iş aramaya ve iş görüşmeleri yapmaya da devam ediyordum. Yaklaşık bir buçuk yıl yurtdışında iş aradım. Hedef ülkelerim UK, Almanya, Hollanda ve Amerika’ydı. Kimisinde ilk görüşmede kimisinde dördüncü görüşmede elendim. Ama en sonunda bir şekilde iş bulup geldim.
Hatta geçtiğimiz yaz Almanya’da bir üniversiteye yüksek lisans başvurusunda daha bulunup kabul aldım. Şu an part-time yüksek lisans yapıyorum. Sonuca baktığımda hem işim var hem de yüksek lisans yapıyorum. Bu süreçte de en zorlayan şey aslında psikolojik istikrar. Çünkü iş bulmak veya okulların sizi kabul etmesi biraz stratejiksel biraz da şans işi. Sizden daha kalifiye bir rakip yoksa işi kaparsınız veya benzer şekilde sizden daha yüksek not ortalaması olan birileri yoksa yüksek lisansa kabul alırsınız. Bence en önemli şey psikolojik istikrar ve beni en çok zorlayan da o oldu. Çünkü bu iki alanda da öncesi veya sonrası arasında Gözde olarak bir fark yok. Tek fark karşı tarafın beni isteyip istememesi. Bu konuda da benim yapabileceğim bir şey yoktu, kimsenin yok aslında.
İlk kez giderken toplam masraflarınız için minimum ne kadar para gerekti?
- Sıfır. İşe kabul aldıktan sonra iş kontratını imzalayıp pdf olarak e-mail ile gönderdikten sonra süreç başladı diyelim. Bu andan itibaren vize işlemlerini şirket ayarladı. Bana bir vize ön onay mektubu geldi, bu da e-mail tabii. Sonrasında ben Hollanda Konsolosluğu’ndan vize randevusu aldım, randevu almak ücretsiz bu arada.
Vize görüşmesine bu ön onay mektubu ile gittim. 5 dakikadan kısa sürede konsolosluktan çıktığımı ve bir hafta sonra da pasaportumu elime aldığımı hatırlıyorum. Sonrasında şirket benim uçak biletimi aldı, gününü ve detaylarını birlikte belirledik tabii.
Sonrasında Hollanda’ya uçtuğumda Amsterdam’a iniş yaptım. Orada biri beni karşıladı, tıpkı filmlerdeki gibi elinde şirketin ismi yazan bir kağıt ile genç bir çocuktu. Arabayla Eidnhoven’a kadar getirildim. Kendimi çok önemli biri gibi hissettiğimi hatırlıyorum. Hehe 😄 Sonrasında Eindhoven’da bir otele yerleştirdiler. Bir buçuk ay otelde kaldım.
Otel odası bayağı genişti ve ufak bir mutfak da vardı. Yiyecek ve içeceklerimi kendim alıp hazırlıyordum, gıda masraflarım bana aitti tamamen. Bu otel konaklama sürecinde bir buçuk ay da çalıştığım için maaşım da bankada birikiyordu. (Ben 14 Nisan’da Hollanda’ya uçmuştum ve 15 Nisan benim ilk iş günümdü) Laptop ve diğer ekipmanları müdürüm otel lobisine bırakmıştı ve ben otelden çalışmaya başlamıştım. İlk 10 gün karantina dönemiydi çünkü, çıkış yapamıyordum. (Karantina günlerinde gıda tüketimi için otel benden liste istemişti hatta, ilk yerleştiğim gün mutfakta hazır duruyorlardı.)
1 Haziran’da kendi evimi tuttuğumda ev için depozito ödemesi gerekti. Bunlar tamamen benim tarafımdan karşılandı. Ama eşyalı ev tuttuğum için başka ek bir masrafım da olmadı. Elektrik vs açtırma masraflarım olmadı hiç. Uzun lafın kısası cebimden hiç para çıkmadı. İlk bir buçuk ay gıda masraflarım için kendi cebimden para harcamıştım ama bu da haftalık max 70 Euro yapacak bir harcama. Bir de 15 Nisan iş başı yaptığım için Nisan sonu maaş ödemesine yetişmediğinden Mayıs sonunda 6 haftalık maaş ödemesi almıştım. Yani ilk maaşım ödenene kadar gıda masrafları ve cep harçlığı gibi masraflarım olmuştu. İlk maaş ödemesinde ise tamamen kara geçmiş haldeydim, ilk tuttuğum evin depozitosunu ödememe rağmen kardaydım.
Vize alırken tecrübe ettiklerinizi somut bir şekilde paylaşabilir misiniz?
- Vize çok kolaydı. ‘Highly Skilled Migrant’ statüsünde ön vize onaylı belge ile konsolosluğa gittiğiniz için size soru falan sormuyorlar bile. Bir haftaya pasaportumu elime almıştım. Hatta vizenin basıldığı tarihe baktığımda, vize görüşmesine Cuma günü gitmiştim ve vize bir sonraki Pazartesi basılmıştı anladığım kadarıyla.
Konsolosluk randevusu da oldukça basit. Hollanda İstanbul Konsolosluğu randevusunu internetten ücretsiz alabiliyorsunuz. O dönem sanırım bir hafta sonrasına gibi bir tarihe randevu alınabiliyordu. Randevu tarihi ve pasaport teslimi ile birlikte iki hafta harcadım diyebilirim. Ücret anlamında ise hiç bir ücret ödemem olmadı. Şirket kendi ödemiş olabilir, o tarafını bilemiyorum.
Gittiğiniz ülkenin dilini ne kadar sürede ve nasıl öğrendiniz? İngilizce seviyeniz giderken nasıldı ve şimdi nasıl?
- Hollanda dili Flemenkçe ve Flemenkçe’yi hiç bilmiyorum. Mesleki anlamda öğrenme gibi bir gereksinimimiz yok. Sosyal anlamda da İngilizce gayet yetiyor. Hollanda’da herkes İngilizce biliyor. En eğitimsiz görünen kişiler bile İngilizce biliyor. Genci, yaşlısı hatta para dilenen insanları bile... O yüzden Flemenkçe öğrenirsem bu vatandaşlık alma hedefi nedeniyle olur. Onun dışında gerekli değil. Zaten yaşadığım yer olan Eindhoven çok uluslu bir yer. Çok fazla yabancı var. Şirket de çok uluslu bir şirket zaten. 6 kişilik ekipte bir tane Hollandalı var o da üniversiteyi İngiltere’de okumuş biri. Müdür dahil diğer herkes yabancı. Diğer bir çok ekip bu şekilde.
İngilizce seviyem şu an nasıldır bilemiyorum ama ister istemez daha akıcı olduğu kesin. Özellikle de sosyal diyaloglar ve espri anlamında daha gelişmiş olduğunu fark edebiliyorum. Türkiye’deyken yabancı öğrencilerle kurduğunuz diyalogların ne kadar sınırlı olduğunu anlıyorsunuz aslında buraya gelince. Burada başlı başına bir kültür var ve Avrupa kültürü aslında. İngilizce içinde onu nasıl vereceğiniz, kelimelerle oynayarak nasıl espri yaptığınız çok önemli. Hollanda’da esprili konuşmak da çok mühim. İster iş toplantısı olsun ister sosyal hayat olsun esprili yaklaşım püf nokta. Bu noktada da dil giriyor devreye. Mükemmel olmak zorunda değilsiniz ama yuvarlanıp gidebiliyor ve akışı bozmadan iletişim kurabiliyor olmanız gerekli.
Yaşamakta olduğunuz yeri nasıl buldunuz ve kirası ne kadar?
"Mutfaklı ve büyük bir bahçesi olan bir ev, her şey dahil 995 Euro..."
- Şirket, yabancı ülkeden gelen herkese ‘relocation consultant’ adı altında bir danışman atıyor. Bu danışmanın görevi tamamen sana arkadaşlık etmek ama normal arkadaşlıktan ziyade ev bulma, banka hesabı açma, kimlik çıkartma gibi önemli konularda sana destek olmak. Yaşadığım evi de o buldu bana. Aslında burdaki evlerin hepsi emlak sitelerinde mevcut. Çok öyle aman aman aramak zorunda kalmıyorsunuz. Sadece bana uygun ilanları danışmanım ayıklayıp bana iletmişti ve en güvenilir emlak firmalarını da kendisi iyi bildiğinden bu konuda içim rahat hareket edebilmiştim. Yaşadığım ev eşyalı 1-1 , ayrı mutfaklı ve büyük bir bahçesi olan bir ev. Elektrik, su, doğalgaz, TV, internet ve kira dahil 995 Euro ödüyorum.
İşinizi ne yaparak buldunuz?
- Linkedin üzerinden alarm kurmuştum. Sadece benim bu çalıştığım firmanın değil ama benim alanım olan iş ilanlarıyla ilgili bildirimler alıyordum düzenli. Düzenli olarak da girip başvuru yapıyordum bir çok yere.
Şu an yaptığım yüksek lisansı da internette dolaşırken buldum. Yeryüzünde binlerce üniversite var. Size uygun yüksek lisans programı olması ve en önemlisi de kabul kriterlerini karşılıyor olmanız oldukça önemli. Bir de bunun ücret kısmı da var. Yani aslında bir çok değişkene bağlı. O yüzden internetten iyi araştırma yapmak gerekli. Hem iş hem de yüksek lisans için ben tamamen internetten araştıra araştıra buldum.
Yaşadığınız ülkede okumak/çalışmak isteyenlere de yararlı olacağını düşündüğünüz somut bilgiler verebilir misiniz?
- Hollanda’da iş bulmak için İngilizce bilmeniz yeterli, Flemenkçe bilmenize gerke yok. İş başvurularını da genel olarak Linkedin veya Glassdoor üzerinden yapabilirsiniz.
Başvurduğunuz firmanın büyük bir firma veya start-up olup olmaması çok mühim değil. Herkes Hollanda iş kültürüyle çalışıyor yani basit ama önemli kurallara bağlı olan keyifli bir çalışma ortamı. En önemlisi de kendinize güvenin. Hollandalılar keyifli, kendine güvenen ve esprili insanları tercih ediyorlar. Sosyal uyum onlar için çok çok mühim. Sizi sevmezlerse işe almazlar.
- 30 yaş altı: Aylık 3,549 Euro brüt
- 30 yaş üstü: Aylık 4,840 Euro brüt
Bir de şunu da söyleyeyim: ‘Highly Skilled Migrant’ statüsünde gelebilmeniz için şirketin size ödemesi gereken minimum bir maaş var. 2022 itibariyle bu ücret 30 yaş altındaki kişiler için aylık 3,549 Euro brüt, 30 yaş üstündekiler için bu aylık 4,840 Euro brüt. Bunu internetten kolay şekilde öğrenebilirsiniz, her yıl yeniden hesaplanan bir ücret. Bu sayede iş görüşmesi yaparken size en az verecekleri maaşın bu olduğunu bilirseniz içiniz de rahat eder. Bu arada hemen her firma 13. Maaş olarak Nisan ayında bir tatil ödemesi yapıyor. Maaşınız aslında her yıl 13 maaş oluyor. Bir de eğer vardiyalı bir işte çalışıyorsanız 19.00’dan sonraki her saat 30% daha fazla ödeme alıyorsunuz. Detaylar zaten internetten bulunabilir ama bunlar önden maaş hesaplaması için gerekli temel bilgiler.
Yaşadığınız ülkenin sağlık sistemi hakkında genel bir bilgi verebilir misiniz. Hiç hastaneye gittiniz mi?
- Hiç hastaneye gitmedim. Ama anladığım kadarıyla burda da aile hekimi sistemi var. Önce kendi hekimine gitmen gerekli, sonrasında eğer o uygun görürse hastaneye yönlendiriliyorsunuz.
Eklemek istediğiniz başka bir şey veya yaşadığınız herhangi bir sorun var mı?
- Yaşadığım bir sorunum yok aslında. Ev sahibimle bir sorun yaşadım sadece, o da ısınma konusunda üst limit olması. Isınma ücreti kiraya dahil olduğu için ev sahibi bir üst limit koymuş, onu aşamıyorsunuz. Şimdiki aklım olsa faturalar dahil olmayan ama eşyalı olan bir ev tutardım.
Yurt dışına çıkmadan veya orada yaşamaya başlamadan önce keşke bilseydim dediğiniz bir şey var mı Kendi deneyimlerinizden yola çıkarak bir tavsiyede bulunabilir misiniz?
- Yurt dışına çıkmadan önce çok araştırma yapmıştım. Çok okumuştum, çok Youtube’dan video izlemiştim. Hollanda’da ve diğer ülkelerde yaşayan arkadaşlarımla konuşmuştum. Yurt dışına çıkmayı düşünenlere de tavsiyem bu. Bol bol araştırma yapıp, sizi bekleyen şeye en yakın bilgiyi edinerek gitmeniz sizi çok rahatlatacaktır.
Bir de kendinize güvenmeyi öğrenin. Ben buraya gelmeden önce daha mütevazi bir duruşa sahiptim. Bizim toplumumuzda mütevazilik önemlidir çünkü. Fakat burada herkes çok özgüvenli olduğundan sizin mütevaziliğiniz sizi geride bırakabilir. Sanırım bu da Avrupa kültürü ile Şark kültürünün en temel farkları. Burada insanlar çocuklarının özgüvenli yetişmesi için çaba harcıyor. Çocuklar bilmese bile yapabileceğine inanarak adım atıyor. Bizde ise bu böyle değil. Türkiye’nin en iyi okullarından mezun olup en iyi işlerinde çalışan kişilerle arkadaş ettiğimde onlarda bile belli bir seviyeye kadar özgüven olduğunu görüyorsunuz. Buraya gelip gördükten sonra daha iyi anlayacaksınız ne demek istediğimi.
Çook teşekkür ederiz Çizzgi olarak 😊
En Son Eklenen Röportajlar
Yurt dışına gidenler neler yaparak orada iş buldular, ne gibi sorunlarla karşılaşıp o sorunları nasıl çözdüler. Sizler için derlediğimiz röportaj serileri.
