Özbekistan’da Askeri Tekstil Ürünleri Üreten Bir Tesiste İşletme Şefi Olarak Çalışmak

Çukurova Üniversitesi Tekstil Mühendisliği bölümünden 2011 yılında mezun olduktan sonra, 2017 yılında Türkmenistan'da çalışmaya başlayan ve sonrasında da Özbekistan'da yaşamaya başlayan Onur Bey ile iki ülke hakkında da röportajımız 🥳

"Maaşım ve ülkenin içinde bulunduğu durum beni endişelendiriyordu"

- Merhabalar, Çukurova Üniversitesi tekstil mühendisliği bölümünden 2011 yılında mezun oldum. 9 senedir mesleğimi yapmaktayım. Şu an Özbekistan'da çok uluslu, askeri tekstil ürünleri üreten bir entegre tesisin, boya terbiye işletmesinde, işletme şefi olarak çalışmaktayım.

Onur Şeker33 yaşındaTekstil Tesisi İşletme Şefi

- 2017 senesine geldiğimizde, dış giyim üretimi yapan bir firmada hali hazırda 4 yıldır çalışmaktaydım. Firmadaki pozisyonum, yaptığım iş beni oldukça tatmin ediyorduysa da, maaşım ve ülkenin içinde bulunduğu durum beni endişelendiriyordu. Kafamda bu düşüncelerin olduğu bir gün Türkmenistan’da çalışmak üzere iş teklifi aldım ve böylelikle 2017 senesinde yurt dışı maceram başlamış oldu. 4 senelik çalışmanın ardından, başka bir teklif üzerinde işimi değiştirdim ve Haziran 2021’den bu yana Özbekistan’da yaşamaktayım.

Türkmenistan'da..

- Türkmenistan : Türkmenistan bilindiği üzere kapalı bir ülke ve internet ortamında doğru ve detaylı bilgilere ulaşmanız zor oluyor. Arkadaşlar sayesinde orada yaşanan kişilerle irtibata geçip, güncel durum hakkında faydalı bilgiler edindim.

- Özbekistan : 2019 yılında Özbekistan’ı gezme fırsatım olmuştu. Ondan dolayı şehir ve ülke hakkında biraz bilgim vardı, giderken Türkmenistan’a göre daha çok kendime güveniyordum.

- Türkmenistan : Öncelikle Türkmenistan vize konusunda dünyadaki en katı ülkelerden bir tanesi, turist vizesi alamıyorsunuz mesela. Benim vize işlemleri ile şirket ilgilendiği için nasıl prosedürlerden geçmek gerekiyor tam bilmiyorum, firma sadece pasaport fotokopisini istedi. Ülkeye ilk girerken davetiye ile giriliyor. Davetiyenin çıkması için bir ay beklemem gerekti ve firma ilgilendiği için davetiye masrafları ile ilgili bir bilgim yok. Ülkeye davetiye ile giriş yapılıyor, giriş sonrası havaalanında vizenizi veriyorlar. 6 aylık vize için 450$ ödemiştim.

- Özbekistan : Türk vatandaşları için 1 ay süreli girişlerde vize istemiyor. Çalışmak isteyenler içinse, çalışma vizesi gerekiyor. İlk gideceğimde firma çalışma vizesi için pasaportumun orjinalini istedi ve vizesini Özbekistan konsolosluğundan kendileri aldılar. İse başladıktan sonra 1 yıllık vize başvurusu yapıldı ve 2 hafta içinde sonuçlandı. 1 yıllık vize+oturma izni için 1200$ gibi bir masraf ödenmiş.

- Türkmenistan'a girişte vize ücretini ödeyeceğim icin 450$, her ihtimale karşı ekstradan 150$ olmak üzere toplam sadece 600$ ile yola çıktım.

- Türkmenistan : Öz Türkmence, Türk dilinin atası olduğu için, kelimelerinin çoğu ortak. Türkmenistan eski Rusya federasyonu ülkesi olduğundan, konuşulan Türkmence’nin içerisine çok sayıda Rusça kelime girmiş durumda. Türkmenistan’da resmi dil Türkmence, resmi alfabe Latin alfabesi. İlk duyduğunuzda farklı geliyor ama, zamanla insan alışıyor, bence 6-12 ay içerisinde çok rahat yaşayacak kadar Türkmence öğrenebiliyorsunuz. Tabi Rusça öğrenmek için iyi bir fırsat olmasına rağmen, işgüzarlığımdan dolayı ben çok iyi öğrenemedim. İngilizce seviyem ortalamanın üzerinde diyebilirim. Türkmenistan’da 3-4 kez kullanma fırsatım oldu. İngilizce seviyemi film, dizi ve mesleki makaleler sayesinde taze tutmaya çalışıyorum.

- Özbekistan : Özbekçe ile Türk dili arasında ciddi oranda ortak kelime olmasına rağmen, Türkmenceye göre daha uzak bir dil. 2 ay öncesine kadar Özbekistan’ın resmi dili Rusça, alfabesi Kırıl alfabesiydi. Burada yaşamaya başlayalı 4 ay olmasına rağmen hala daha diline alışamadım. Türkçe, Türkmence, çok az da Rusça ile anlaşmaya çalışıyorum.

- Türkmenistan : Çalıştığım şirketin fabrikaya çok yakın bir lojmanı var, orada yaşıyorum. Kaldığımız yerde yemek hanelerimiz, kantinimiz ve sosyal yaşam alanları mevcut. Bunların hepsini şirket karşılıyor. Dışarıda kalan arkadaşlardan duyduğum kadarıyla, 100-800$’a kadar evler mevcutmuş, evleri gayet geniş ve ferah oluyor genelde.

- Özbekistan : Taşkent’te ev kiraları müthiş pahalı. 1+1 40m2 bir evde kalıyorum, aylık kirası 350$. Evin durumuna göre 2000$’a kadar kiralık ev mevcut. Online emlak siteleri mevcut (Uybor gibi), oralardan kiralık ev bulabilirsiniz.

Özbekistan'da evimiz..

"Türkmenistan'da yabancı vatandaşlar için, akşam saat 11’den sonra sokağa çıkmak yasak"

- Türkmenistan : Türkmenistan dışa kapalı ve katı kuralları olan bir ülke. Tabii ki TV yayını (her ülkenin kanallarına ulaşmanız mümkün), internet bağlantısı kısıtlı olsa da (Whatsapp, Instagram, YouTube, Twitter vb. sosyal medya kullanımı yasak) ve sosyal yaşam (yabancı vatandaşlar için saat akşam 11’den sonra sokağa çıkmak yasak) mevcut.

Tabii ki her yasağın olmasa da bazı yasakların çözümü var. Gelirken yanınızda bol miktarda, film, dizi, kitap getirmenizi tavsiye ederim (baya bir boş zamanınız oluyor ve internet çok pahalı ve yavaş). Yasaklı internet siteleri için çözüm VPN programları, gelirken telefonunuzda kayıtlı olmasında fayda var.

Sosyal yaşamla ilgili olarak, yapmak isteyeceğimiz her şey mevcut (özellikle Aşkabat şehri için) ve ne kadar ucuz olduğunu görünce şaşıracaksınız. Sigara kullanan arkadaşlar için pek iyi haberler veremeyeceğim. Sigaraları kötü, çok pahalı ve çoğu yerde içmek yasak (sokakta içmek gibi…)

Araba fiyatları çok uygun olmasına rağmen, almanızı tavsiye etmem, çünkü yabancı olduğunuzu gösteren sarı bir plaka veriyorlar size, bu da sizi polislerin hedefi haline getiriyor. Bence taksi kullanın, zaten çok uygun fiyatlara götürüyorlar.

Polis demişken, ülkenin kurallarına uyduktan sonra polisle bir işiniz olmaz (ben bir kez bile problem yaşamadım). Bu arada ülkenin para birimi Manat, banka kuru ile piyasa kuru arasında fark var (şu an yaklaşık 10 kat kadar) piyasadan bozdurmanızı tavsiye ederim yasak olmasına rağmen (bu güne kadar problem yaşamadım) Ülke ucuz, bol bol et yemenizi tavsiye ederim😊

- Özbekistan : Özbekistan, Türkmenistan'a göre çok daha özgür, çok daha açık bir ülke. Yabancı vatandaşlar için daha yaşanası bence. Çalışmak için gelmek isteyen arkadaşlar için, firmayı tanımalarını, maaşlarını alacağına dair bir şekilde garanti altına almalarını tavsiye ederim. Burada özellikle Özbek firmaları ilk aylarda maaşı düzenli yatırıp, daha sonrasında kesintiler yapmaya başlıyorlar veya hiç ücret vermeme durumları meydana geliyor. Geldikleri firmanın iyi olmasına dikkat etmeliler.

Yaşamak için Taşkent’i tercih etmelerini tavsiye ederim, yapmak isteyip de yapamayacağınız hiçbir şey yok. Türk Cumhuriyetlerinin ucuz olduğuna dair düşünce, Taşkent için kesinlikle geçerli değil. Araba fiyatları uygun, gezmeyi çok seviyorsanız tavsiye ederim. Taksi için Uber benzeri YandexGo uygulaması var, onu kullanıyoruz, uygun fiyatlara seyahat edebilirsiniz.

- Türkmenistan : Bir defa kan tahlili için gitmiştim, onda da Türkmen bir vatandaşın adından hastaneye girişimi yaptırdım. Çünkü yabancı vatandaşlara fahiş fiyatlardan işlem yapıyorlar. Sağlık sistemi maalesef çok kötü. Çok iyi hastanelere, teçhizatlara sahip olmalarına rağmen kullanabilecek, yorumlayabilecek donanımlı personele sahip değiller. Mümkünse hastenelere gidilmesini tavsiye etmiyorum.

- Özbekistan : Türkmenistan’a göre sağlık sistemi çok daha iyi olmasına rağmen hala daha yetersiz. Özel hastanelerden iyi olanları duydum ama gitmemek için elimden geleni yaparım.

Türkmenistan..

- Yurt dışına çalışmanın en büyük avantajı bana göre; para ve çalışma şartlarıdır. Ama onun dışında o ülkeyi, insanlarını, kültürünü bizzat yaşayarak tanımak, benim gibi gezmeyi sevenler için bence çok değerli. İnsanlara karşı olan ön yargılarımızın, bir anda olmasa da yavaş yavaş değişmesine, katıksız insana ulaşmamıza (mümkünse tabi) yardımcı oluyor.

Son yıllarda ülkemizde çalışıp, aynı zamanda başka ülkeleri gezmek için gerekli olan zamanı ve parayı biriktirmek pek mümkün olmuyor. Bu imkanları bana verdiği için yurt dışında yaşamayı seviyor, aynı anda ülkemi de çok özlüyorum. Herkes için bu görüş farklıdır ama, ben belli bir süre sonunda ülkeme dönmeyi çok istiyorum. Bana göre yurt dışında yaşamak, bir hayat değil, sadece belirli bir süreçtir.

Teşekkür ederiz... 🥳