Prag'da Amerikan Firmasına Uzaktan Yazılımcı Olarak Çalışmak

Estonya başkenti Talin'de yer alan, Tallinn Teknik Üniversitesi Bilgisayar ve Sistem Mühendisliği Yüksek Lisansı'nı bitirdikten sonra, Çek vatandaşı eşinin yanına taşınan Gülçin Hanım, tecrübelerini Çizzgi ile paylaştı. Keyifli okumalar dileriz 🥰

"İlk yurt dışı işimi de şirketin patronuna mail atarak buldum..."

- Merhaba ben Gülçin Yıldırım Jelinek, 34 yaşındayım, Prag’da ailemle yaşıyorum. 3 yaşında bir kızım var. Şu an bir Amerikan firmasına uzaktan Kıdemli Yazılım Mühendisi olarak çalışıyorum.

Gülçin Yıldırım Jelinek34 yaşındaKıdemli Yazılım Mühendisi

Farmer's markete giderken sepetimle çekildiğim bir bahar fotosu. Prag'da bahar çok güzel, bu sarı çiçekli çalımsı ağaçlar da çok yaygın.

- Ben yurtdışında yaşamaya 2015 yılında Tallinn Teknik Üniversitesi Bilgisayar ve Sistem Mühendisliği Yüksek Lisansı’na kabul alarak başladım. Okuduğum dönemde mülakatları geçip başvurusu olumlu sonuç alan adaylar için bölüm ücretsizdi, ben mezun olduktan sonra bölümü ücretli yaptılar ama çok afaki fiyatlar yoktu. Okuduğum bölümde epey burs imkanı vardı ve ben ömrümde ilk kez burs(lar) alarak okudum. Özellikle başarılı öğrenciler için çok seçenek mevcut. Herbiri için başvuru mektubu yazıp, istedikleri şeyleri toplamanız gerekiyor ama görece kolay bir süreç.

Estonya’ya gitmeden İstanbul’da hali hazırda 5 yıldır çalışıyordum. Mastera kabul alınca Estonya’da uzaktan çalışabileceğim bir iş buldum. Şirket UK’de idi. Gitmeden 1 ay önce TR’den çalışmaya başladım. Estonya’ya gidince orada kendi şirketimi açıp UK’e fatura kesmeye başladım. Bu şekilde hem okudum hem çalıştım. Estonya’da master yaparken önce öğrenci vizesi veriyorlar. Tamamlayınca da 5 yıl oturum hakkınız oluyor. Öğrenci vizesi ile çalışmak yasal, okul başarını etkilemediği müddetçe izin veriliyor.

2017’de masterimi tamamladım ve eşimle evlendik. Eşim Çek vatandaşı, Prag’da yaşamaya karar verdik. O zaten orada yaşıyordu, ben yanına taşındım. Önce geçici oturuma başvurduk.

Eş durumundan dolayı 2 yıl sonunda kalıcı oturuma başvurulabiliyor. Normalde 5 yıl sonunda buna hak kazanıyorsunuz. Ben şu an kalıcı oturumu aldım, kalıcı oturumdan 5 yıl sonra da dil ve kültür/tarih sınavını verebilirseniz vatandaşlık alabilirsiniz. Ben şu an dil bilmiyorum, o yüzden böyle bir planım yok. Çek Cumhuriyeti birden fazla vatandaşlığa sahip olmanıza izin veriyor. Eş durumu ile en az 7 yıl sonunda tüm kriterleri sağlarsanız vatandaş olabilirsiniz, diğer türlü bu süre en az 10 yıl.

Hem Çek Cumhuriyeti hem Estonya Avrupa Birliği üyeleri ve Schengen kapsamındalar.

Eflatun çiçekli ağacın önünde olduğum yine bir bahar fotoğrafı. Prag.

- Kendi değerlerime uygun bir hayatı Avrupa’da daha iyi oluşturabileceğimi düşünüyordum. İş ve hayat dengesi, topluma kattığın değerin farkında olunması, güvenlik ve özgürlük hissi bu faktörlerden birkaçı. Yüksek lisansa başvururken, gidip göreyim nasıl olsa istediğim gibi olmazsa okulu tamamlar dönerim diyordum. Tallinn'e aşık oldum, yaşadığım en güzel 2 yıldı. Stressiz, doğa ile iç içe bir yaşamın mümkün olduğunu orada gördüm. Aynı şeyleri Çek Cumhuriyeti için söyleyemem. Gurbet hissini Tallinn'de hiç yaşamadım ama Prag’a adapte olmam 2-3 yılımı aldı. Bu sebeple herkesin kendi deneyimlemesi gereken bir şey. Genel geçer bilgiler ile yol yordam öğreniliyor ama deneyimler bambaşka.

Kızım ile interaktif bir sanat sergisi gezerken. Prag.

- Ben Matematik Mühendisliği mezunuyum. Bilgisayar Müh. yüksek lisansı yapmayı istiyordum. Sadece hangi ülkede yapacağımdan emin değildim. Birikmiş bir param yoktu o yüzden ücretsiz bir bölüm bulmam gerekiyordu. İngiltere, Amerika gibi bilinen yerlerde maliyetler benim için ulaşılabilir değildi. Önce Almanya’yı düşündüm, birkaç üniversiteye evrak postaladım ama cevap bile vermediler. Belgelerim ulaştı mı onu bile bilmiyorum.

Sonra bir gün bir özgür yazılım etkinliği sonrası, masada karşımda oturan bir arkadaşımdan Estonya’yı duydum. Herkesin İngilizce bildiğini, bazı bölümlere öğrenci çekmeye çalıştıkları için ücretsiz olduğunu, ulaşımın öğrenciler ücretsiz olduğunu anlatıyordu. Ertesi gün online olarak başvurdum. Görüşmeler de online oldu. Kabulü alıp uçağa atlayıp gittim. Her şey iki aydan kısa bir sürede gerçekleşti. O yüzden beni başvuru sürecinde zorlayan pek bir şey olmadı. Okulu bulduktan sonra, her şey bir çırpıda gerçekleşti.

- Benim giderken yanımda TR’den aldığım son maaşım vardı bir tek. Vize masrafları, uçak bileti ve yurdun ilk ayki kirası, okula başvuru ücreti (cüzi bi miktardı) gibi harcamalarım oldu.

- D vizesi ile gitmiştim, geçici oturumun çıkması biraz zaman almıştı. 3-4 ay gibi bir süreydi yanlış hatırlamıyorsam. Gerçi Prag’da çok daha uzun sürdü vize işleri. O yüzden geri dönüp bakınca Estonya özelinde bürokrasiden yana hiç zorlanmadım desem yeridir. Burada hayatımızın büyük bir kısmı bürokrasi ile mücadeleden oluşuyor. Hatta bu sebeple Estonya’da evlendik, Çek Cumhuriyeti’nde başvurduğumuz nüfus dairesi bize bunu önermişti.

- Estonca ya da Çekçe bilmiyorum. İngilizce ile hayatımı idame edebiliyorum. İngilizce seviyem yabancı şirketlerde çalışarak ve İngilizce bölüm okuyarak gelişti ama zaten iyi düzeydeydi.

Evde eşim ile paylaştığım çalışma odamızdan benim masamın olduğu köşe. Prag.

- Estonya’da okuduğum süre boyunca (2 yıl) yurtta kaldım. İlk sene 4 kişilik bir ünitede, aynı odada iki kişi kalıyorduk. Sonra iki kişilik bir ünitede, odada tek kişi olarak kaldım.

Prag’a geldiğimde eşimin yaşadığı 1+1 bekar evine geldik. Hamileyken sokaktaki barlardan gelen aşırı gürültü sebebiyle metrekare olarak biraz daha büyük başka bir eve geçtik. Şu an ev sahibiyiz, yeni bir konut projesine dahil olduk. Türkiye için mortgage süreleri nasıl bilmiyorum ama biz 30 yıl ödeyeceğiz.

- Okulu arkadaşımdan duyarak bulduğumdan yukarıda bahsetmiştim. İlk yurt dışı işimi de şirketin patronuna mail atarak buldum. Türkiye’de iken iki kez yurtdışı Postgres konferanslarına katıldım, orada tanışmıştık.

Şirketin uzaktan çalışma imkanı sunduğunu biliyordum. Mailde kendimi hatırlattım, Estonya’ya mastera gideceğimi, eğitimimi finanse etmek için işe ihtiyacım olduğunu, part-time çalışıp okumak istediğimi belirttim ve CV’mi paylaştım. Sonra beni teknik mülakata soktular, çalışacağım ekibin lideri ile bir kez online görüştük ve mülakatın iyi geçmesi ile süreç ben okula gitmeden tamamlandı. Zaten mastera kabul alır almaz o anda çalıştığım Türk şirketine istifamı vermiştim.

Arkadaşım Ines ile TTU'den mezun olduğumuz gün. Tallinn.

- Estonya için Work in Estonia ve Study in Estonia siteleri mükemmel. Çek Cumhuriyeti için de CeskoTurecko hem okul hem iş konularında yardımcı olabilecek bir danışmanlık şirketi.

Genel olarak (özellikle IT alanında iseniz) LinkedIn’deki iş ilanlarına bakıp aranan özelliklere uyacak şekilde kendini geliştirerek bir iş bulma politikası geliştirebilirsiniz. Gideceğiniz ülkede yapacağınız iş aranıyor mu, aranıyorsa nelere hakim olmanız gerekiyor bunlara dair fikir edinmek iyi bir başlangıç olabilir. Benim gibi o alanda sizi yetkin kılacak bir bölümde lisans veya yüksek lisans da düşünebilirsiniz.

Daha önce yurt dışında yaşamayı anlattığım paylaşımlarım olmuştu. İncelemek isteyenler aşağıdaki linklere bakabilir.

1) Estonya'da Çalışmak Hakkında
2) Living in Estonia YouTube
3) Prag'da Yaşam Hakkında

- Prag’daki sağlık sistemini Türkiye ile kıyaslayacak olursam kötü. Hastaneler hem personel hem ekipman açısından sıkıntı çekiyorlar. Burada okumuş iyi doktorların Almanya ya da İngiltere’ye göçtüğünü eşimden duymuştum. Maaşlarını yeterli bulmuyorlar.

Randevular için bekleme süreleri uzun ve uzman doktora yönlendirilmek pek kolay değil. Yine de acil durumlarda bir sıkıntı yaşanacağını sanmıyorum, biz yaşamadık.

Çocuğumuzu iki kez acile götürmek zorunda kaldık. Her ikisinde de hastanede yeterli tedaviyi aldık. Eğer gerçekten acil bir durum değilse ortalama 3-4 saat beklemek burada normal görülüyor. Sanıyorum Avrupa’da genel olarak böyle. Ben bir keresinde Portekiz’de çok rahatsızlanmıştım, acilde 3 saat bekleyip geri dönmüştüm. Çünkü eğer yanık, trafik kazası, tüm vücut alerjik reaksiyon gibi ağır durumlar varsa hızlı, diğer türlü gerçekten çok yavaş..

Çek Cumhuriyeti’nde özel hastane yok. Muayene olabileceğiniz özel klinikler var ama hastane değiller. Kliniklere özel yıllık ödeme yapmanız gerekiyor, yani özel sağlık sigortanız bile olsa kliniğe ayrıca üyelik ücreti ödüyorsunuz.

Doğumu özel olarak yapma şansınız yok. Benim doğum yaptığım hastane gerçekten 70’ler Türkiye’si gibi görünüyordu. Ekipmanlar eski, odalar daha çok koğuşu andırıyor ve 3-4 kadın birlikte kalıyorsunuz. Yine de sağlıkla evladımıza kavuştuk, en önemlisi bu. Alıştığımız konfor seviyesi ile kıyasladığımız için şaşırtıcı geliyor, mesela doğumdan sonra baba sizinle kalamıyor. Ziyaret saati dışında yalnızsınız. Dil bilmediğim için doğum öncesinde ve sonraki 3 gün hastanede kalırken zorlandığım zamanlar oldu. Dilini bildiğiniz bir ülkede daha rahat edebilirsiniz muhtemelen.

Estonya’da da doktora gitmiştim. Estonya’da İngilizce bilmeyen doktor çok azdır diye tahmin ediyorum. Burada dil daha büyük problem. Yine de İngilizce bilen doktor bulunabiliyor.

- Benim için sosyalleşmek Estonya’da çok kolay iken Prag’da zor olmuştu. Prag’da anne olmadan önce bir kitap kulübünde ilk arkadaşlarımı buldum. İş sonrası teknik meetuplara da katılıyordum. Daha sonra PostgreSQL Prague meetuplarını yeniden başlattım, pandemi öncesi her ay bir buluşma yapıyorduk. Yani kendi çevremi kendim kurdum ama kültürel farklılıkları burada çok hissettim. O sebeple taşınmaya karar vermeden belki bir süre yaşamak faydalı olabilir. Ben ilkinde okulun da etkisiyle çok şanslı çıktım ama ikinci deneyimim bambaşka oldu. Yeni yeni kendimi ülkeye ait hissediyorum diyebilirim.

- Yurt dışında yaşamak isteyen biri en hızlı nasıl gidebilirim'e odaklanmalı bana kalırsa. Bir kez dışarı çıktıktan sonra işleri yoluna koymak daha kolay. Uzaktan başvuruları yapıp, kendinizi hedeflediğiniz ülkenin diline kültürüne adapte etmeye başlayabilirsiniz ama önceliğiniz bir an önce harekete geçmek olsun.

Sahilde piknik, ve salıncak. Tallinn.

Çizzgi olarak, çok teşekkür ederiz bilgiler için 😇